บทความอัพเดทล่าสุดเมื่อ September 5, 2023
มัลติมิเตอร์ หรือ VOM (โวลต์-โอห์ม มิเตอร์) เป็นเครื่องมือวัดแบบพกพาสําหรับวัดค่าต่างๆ ของวงจรไฟฟ้า เช่น แรงดันไฟฟ้า (โวลต์) กระแสไฟฟ้า (แอมแปร์) และความต้านทานไฟฟ้า (โอห์ม) นอกจากนี้ มัลติมิเตอร์สมัยใหม่ยังวัดค่าอื่นๆ เช่น ความจุไฟฟ้า อุณหภูมิ ความถี่ ได้อีกด้วย
มัลติมิเตอร์มี 2 แบบ คือ แบบอนาล็อกแสดงผลด้วยเข็มชี้บนหน้าปัด และแบบดิจิทัลแสดงผลเป็นตัวเลข
ข้อดีของการใช้มัลติมิเตอร์
มัลติมิเตอร์มีข้อดีหลายประการ เช่น
- หลากหลาย: รวมการวัดแรงดัน ไฟฟ้า ความต้านทาน และค่าอื่นๆ ไว้ในเครื่องเดียว
- ความแม่นยํา: มัลติมิเตอร์ดิจิทัลให้ค่าวัดที่แม่นยําสูงในการวัด ลดความคลาดเคลื่อนได้อย่างดี
- ง่ายต่อการใช้งาน: แม้คุณเป็นคนที่ไม่มีความรู้ในด้านการใช้งานอุปกรณ์เครื่องมือวัดต่างๆมากนัก แต่ก็สามารถใช้งานมัลติมืเตอร์นี้ได้
- กะทัดรัด: ขนาดเล็กและน้ําหนักเบา จึงพกพาได้สะดวก ทั้งใช้งานในห้องขนาดเล็กและห้องโถงขนาดใหญ่
ประเภทของมัลติมิเตอร์
- มัลติมิเตอร์แบบอนาล็อก [Analog Multimeters]: ใช้เข็มชี้เคลื่อนที่บนหน้าปัดแสดงผล เหมาะสําหรับวัดค่าที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
- มัลติมิเตอร์ดิจิทัล [Digital Multimeters]: แสดงผลเป็นตัวเลข วัดได้หลายค่ามากกว่าและละเอียดกว่า เหมาะสําหรับงานสมัยใหม่
- มัลติมิเตอร์ยี่ห้อ Fluke [Fluke Multimeters]: เป็นยี่ห้อที่มีชื่อเสียง มีความน่าเชื่อถือ ทนทาน และมีความแม่นยํา
- มัลติมิเตอร์สําหรับงานยานยนต์ [Automotive Multimeters]: ออกแบบสําหรับการตรวจสอบระบบไฟฟ้ารถยนต์ วัดค่าเฉพาะ เช่น รอบเครื่องยนต์ มุมจุดชนวน เป็นต้น
- มัลติมิเตอร์แบบคลามป์ [Clamp Meters]: วัดกระแสไฟฟ้าโดยไม่ต้องตัดวงจร ใช้คลามป์คล้องสายไฟ จึงสะดวกและปลอดภัย
- มัลติมิเตอร์แบบโต๊ะทดลอง [Bench Multimeters]: เป็นมัลติมิเตอร์ขนาดใหญ่ พลังงานสูง ความแม่นยําสูง ใช้สําหรับงานวัดค่ากระแสไฟที่ซับซ้อนบนโต๊ะทำงานขนาดไม่ใหญ่มาก
การประยุกต์ใช้งานมัลติมิเตอร์
ด้วยความหลากหลาย มัลติมิเตอร์จึงถูกนําไปใช้ในหลายวงการ เช่น
- การตรวจซ่อมทางไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์: ใช้ตรวจหาความผิดปกติ เช่น การลัดวงจร วงจรขาด ปัญหาการต่อสายดิน เป็นต้น
- นำมาเป็นอุปกรณ์บํารุงรักษาบ้าน: ทดสอบแบตเตอรี่ ปลั๊กไฟ ฟิวส์ และเครื่องใช้ไฟฟ้าต่างๆ
- งานซ่อมบํารุงรถยนต์: มัลติมิเตอร์รถยนต์ช่วยตรวจหาปัญหาในระบบไฟฟ้าของรถ เช่น แบตเตอรี่เสีย ระบบเซนเซอร์ผิดพลาด หรือสายไฟชํารุด เป็นต้น
- การบํารุงรักษาเครื่องจักรอุตสาหกรรม: ใช้ตรวจเช็คและหาปัญหาของเครื่องจักรและอุปกรณ์ต่างๆ ในโรงงานอุตสาหกรรม
วิธีใช้งานมัลติมิเตอร์
แม้การใช้งานมัลติมิเตอร์อาจจะมีความซับซ้อนและหลากหลาย แต่การใช้งานสามารถสรุปได้ดังนี้
- ตั้งค่าปุ่มหมุน: หมุนปุ่มเลือกไปที่ค่าที่ต้องการวัด เช่น แรงดัน ไฟฟ้า หรือความต้านทาน
- เชื่อมต่อหัววัด: เชื่อมต่อหัววัดเข้ากับอุปกรณ์หรือวงจรที่ต้องการวัด สําหรับวัดแรงดันหรือความต้านทาน วงจรอาจเปิดอยู่ก็ได้ แต่หากวัดกระแส ต้องตัดวงจรแล้วเชื่อมต่อมัลติมิเตอร์เข้าด้วยกัน
- อ่านค่า: เมื่อเชื่อมต่อหัววัดอย่างถูกต้องแล้ว มัลติมิเตอร์จะแสดงค่าวัดออกมา
- ตีความหมาย: การเข้าใจค่าวัดมีความสําคัญในการวินิจฉัยปัญหาหรือทําความเข้าใจสภาพการทํางาน หากไม่แน่ใจ ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ
ข้อควรระวังด้านความปลอดภัย
เมื่อใช้มัลติมิเตอร์มีข้อควรระวังในการใช้งานดังนี้
- เลือกใช้มัลติมิเตอร์ให้เหมาะกับงาน: มัลติมิเตอร์ต้องมีคุณสมบัติเหมาะกับระบบไฟฟ้าที่ทดสอบ เพื่อหลีกเลี่ยงการวัดผิดพลาดและเป็นอันตราย
- ตรวจสอบเครื่องมือและสายวัด: ก่อนใช้งาน ให้ตรวจดูว่ามัลติมิเตอร์และสายวัดไม่ชํารุด เพราะอาจทําให้เกิดไฟฟ้าดูดและการวัดผิดพลาด
- ระมัดระวังขณะทํางานกับวงจรไฟฟ้า: เมื่อวัดวงจรที่มีไฟฟ้า ต้องระวังเป็นพิเศษ ควรสับคัทเอาท์ลงก่อนแล้วค่อยเปิดใหม่ทีหลัง
- สวมใส่อุปกรณ์นิรภัยส่วนบุคคล: เมื่อทํางานกับระบบไฟฟ้า ควรสวมแว่นตา ถุงมือกันไฟฟ้า รองเท้ากันไฟฟ้า
สรุปว่า มัลติมิเตอร์เป็นเครื่องมือที่หลากหลาย มีความปลอดภัย ค่าที่วัดได้นั้นน่าเชื่อถือ และมีประสิทธิภาพสูงในการตรวจสอบและบํารุงรักษาระบบไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ ทั้งช่าง พนักงานทั่วไป หรือแม้แต่ผู้คนทั่วไปก็สามารถได้ประโยชน์จากการเข้าใจการทํางานของมัลติมิเตอร์ แต่ต้องจำไว้เสมอว่า แม้มัลติมิเตอร์ใช้งานง่าย แต่ความปลอดภัยต้องเป็นสิ่งสําคัญที่สุดเมื่อทํางานกับไฟฟ้า
เครื่องมือที่ใช้ทํางานร่วมกับมัลติมิเตอร์บ่อย ๆ
1.สิ่ว (Chisels)
สิ่วเป็นเครื่องมือจําเป็นสําหรับงานช่างต่างๆ ที่ใช้ในการตัดและแกะขึ้นรูปวัสดุ เมื่อทํางานร่วมกับมัลติมิเตอร์ สิ่วสามารถเป็นประโยชน์ในการเตรียมพื้นผิวก่อนทดสอบการเชื่อมต่อไฟฟ้า สิ่วช่วยในการกําจัดวัสดุส่วนเกินหรือสิ่งที่อาจขัดขวางการอ่านค่า หากต้องการเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับเครื่องมือชนิดนี้ คุณสามารถศึกษาว่าสิ่วใช้อย่างไรที่ แนะนำวิธีใช้งานสิ่ว
2. สว่านไร้สาย (Cordless Drills)
สว่านไร้สายมักใช้ในการเจาะรูและยึดชิ้นส่วนต่าง ๆ ใช้กับเครื่องมือมัลติมิเตอร์แวลาต้องการติดตั้งอุปกรณ์ไฟฟ้า ทําให้คุณสามารถวัดแรงดันไฟฟ้า ความต้านทาน ได้อย่างแม่นยําตามจุดต่างๆ เพิ่มความปลอดภัยในการทำงานช่าง หากต้องการศึกษาเครื่องมือชนิดนี้ศึกษาได้ที่ การใช้งานสว่านไร้สาย
3. ท่อ PVC (PVC Pipes)
ท่อ PVC ใช้อย่างแพร่หลายในการติดตั้งเพื่อใช้เป็นท่อสายไฟฟ้า ช่วยปกป้องและความเรียบร้อยในงานเดินสายไฟ ทําให้เป็นเครื่องมือสําคัญสําหรับการใช้งานร่วมกับมัลติมิเตอร์ โดยการวัดแรงดันไฟฟ้าและความต่อเนื่องตามเส้นทางของท่อ คุณสามารถระบุปัญหาที่อาจเกิดขึ้นและทําให้แน่ใจถึงการไหลเวียนของกระแสไฟฟ้าอย่างเหมาะสม หากต้องการทําความเข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับวิธีการใช้ท่อ PVC ศึกษาได้ที่ ประโยชน์ของท่อ PVC
4. ชนวนกันความร้อน (Insulation)
วัสดุชนวนกันความร้อนมีเกี่ยวข้องกับความปลอดภัยด้านไฟฟ้าและป้องกันการลัดวงจร โดยมัลติมิเตอร์ตัวเครื่องช่วยให้การอ่านค่าและการทดสอบฉนวนกันความร้อนได้ เพื่อให้การติดตั้งงานช่างเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ หากต้องการทำความเข้าใจเกี่ยวกับชนวนกันความร้อนศึกษาได้ที่ ชนวนกันความร้อนมีประโยชน์อย่างไร
5. ถุงมือกันไฟฟ้า (Insulating Gloves)
ถุงมือกันไฟฟ้ามีบทบาทสําคัญต่อความปลอดภัยด้านไฟฟ้า ช่วยเสริมการใช้งานมัลติมิเตอร์ในสภาพแวดล้อมที่มีแรงดันไฟฟ้าสูง เมื่อคุณสวมใส่ถุงมือ คุณสามารถจับต้องอุปกรณ์ไฟฟ้าด้วยความมั่นใจขณะวัดค่า ศึกษาว่าถุงมือกันไฟฟ้าช่วยเพิ่มความปลอดภัยและประสิทธิภาพของงานที่เกี่ยวข้องกับไฟฟ้าได้อย่างไรที่ ความสำคัญของถุงมือกันไฟฟ้า
โฟร์แมนเป็นงานประจำ เขียนบทความเกี่ยวกับช่างและงานก่อสร้างเป็นงานเสริม รักการก่อสร้างเป็นชีวิตจิตใจ สนใจติดต่องานก่อสร้างติดต่อในอีเมลได้เลยครับ ผู้เขียนเว็บไซต์ Constructacon