บันไดบ้าน ออกแบบและการจัดการพื้นที่อย่างไรให้ได้ประโยชน์สูงสุด

บทความอัพเดทล่าสุดเมื่อ June 22, 2023

บันไดบ้าน ในส่วนของพื้นที่ใต้บันได อาจจะเป็นส่วนที่ใคร ๆ หลายคนมองข้าม แต่ปัจจุบันนี้การซื้อบ้านสักหลังหนึ่งโดยเฉพาะในเมืองเริ่มได้ขนาดบ้านที่เล็กลงเรื่อยๆส่วนหนึ่งมาจากราคาที่ดินและค่าก่อสร้างที่ทวีมูลค่าสูงขึ้น การจะใช้พื้นที่ต่างๆภายในบ้านจึงจำเป็นต้องทำให้เกิดประโยชน์สูงสุด ไม่เว้นแม้แต่บริเวณบันไดทั้งใต้บันไดและเหนือบันไดชั้นบนสุดที่มักจะไม่ได้นำมาใช้ประโยชน์อะไร ซึ่งถ้าลองวัดขนาดจากแปลนจะมีพื้นที่ประมาณ 2-3 ตารางเมตร ฉะนั้นการตกแต่งต่อเติมที่ดีด้วยการวางแผนล่วงหน้า ก็จะช่วยให้บริเวณบันไดสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างเต็มที่ โดยบันไดส่วนใหญ่แล้วจะแบ่งออกเป็นสองประเภท คือ บันไดทึบ และ บันไดโปร่ง ซึ่งแต่ละประเภทก็มีความสวยงามและการใช้งานที่แตกต่างกัน อีกทั้งสองรูปแบบนี้ก็สามารถนำไปปรับเปลี่ยนรูปแบบเป็นแบบบันไดสวย ๆ เพื่อเพิ่มลูกเล่นให้กับบ้านได้อีกด้วย

---

1. บันไดบ้าน – บันไดทึบ

บันไดทึบ คือ บันไดที่มีทั้งลูกตั้งและลูกนอนบันได ไม่สามารถมองทะลุขึ้นไปหรือมองลงมาได้ ส่วนช่วงท้องของบันไดทึบมีได้ทั้งแบบท้องเรียบ และท้องหยัก หรือที่เรียกกันว่าแบบพับผ้า หรือแบบมีคานแม่บันได บันไดลักษณะนี้เหมาะจะนำพื้นที่ใต้บันไดมาใช้ประโยชน์มากที่สุด แต่มีข้อควรระวังตามหลักการออกแบบบันไดบ้านคือช่วงใต้ท้องบันได อย่างเช่นบันไดแบบพับผ้าจะมีหยักมุมแหลม อาจไม่ควรนำมาใช้เป็นพื้นที่ที่จะให้คนเข้าออก หรือหากต้องการใช้ก็ควรหาวิธีป้องกันเสียก่อน

---

2. บันไดบ้าน – บันไดโปร่ง

บันไดโปร่ง คือ บันไดที่มีแต่ลูกนอนบันไดเดียว สามารถที่จะมองทะลุลงไปได้จนเห็นพื้นข้างล่าง ส่วนใต้ท้องบันไดโปร่งแบ่งเป็นบันไดด้านข้างและแบบบันไดข้างใต้ที่รองรับลูกนอนบันได ซึ่งเหมาะจะเป็นบันไดที่โชว์ความสวยงาม ไม่เหมาะแก่การกั้นห้องหรือใช้งานข้างใต้ หากต้องการใช้พื้นที่ข้างใต้ก็สามารถทำเป็นชั้นวางของเล็กๆน้อยๆแค่นั้น

---

ทั้งนี้พื้นที่ใต้บันได มักนิยมให้ออกแบบการใช้งานอยู่  3 รูปแบบ คือ ใช้เก็บของ, ใช้เป็นส่วนงานต่างๆ และ ใช้สำหรับเป็นส่วนเซอร์วิสของบ้าน

การนำพื้นที่ใต้บันไดมาใช้เป็นห้องเก็บของ

เป็นรูปแบบที่นิยมกันมาก เนื่องจากทำได้ไม่ยากรวมทั้งบริเวณใต้บันไดมีพื้นที่เพียงพอสามารถทำได้ ส่วนรูปแบบของการใช้งานเป็นได้ทั้งที่เก็บของ ซึ่งจะทำให้มีลักษณะทำเป็นห้องผนังปิดทึบและติดประตูเพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้าน และช่วยบดบังสายตาเวลาที่แขกมาบ้าน, การทำเป็นชั้นวางของ หรือ ออกแบบให้เป็นตู้ Built-in พอดีกับพื้นที่ใต้บันไดโดยจะทำเป็นบานเปิดหรือปิดก็ได้ หากมีพื้นที่กว้างพอสามารถออกแบบเป็นตู้รางเลื่อนซึ่งสามารถดึงชั้นวางของออกมาได้ก็จะช่วยเพิ่มพื้นที่เก็บของให้มากขึ้น เช่น เก็บรองเท้า, ชั้นวางหนังสือ, ตู้เก็บเสื้อผ้า หรือเก็บข้าวของจิปาถะ เป็นต้น

---

การนำพื้นที่ใต้บันไดมาใช้เป็นส่วนงานต่างๆ

การใช้งานในรูปแบบนี้จะเหมาะกับบ้านที่มีพื้นที่น้อยมาก เช่น คอนโดแบบ Duplex ซึ่งบางครั้งเจ้าของบ้านก็ใช้พื้นที่ใต้บันไดเป็นส่วนที่วางโต๊ะและทีวี หรือวางโต๊ะคอมพิวเตอร์เพื่อเป็นโซนสำหรับทำงานเพื่อหลบมุมด้วยก็ได้ กรณีที่มีงบประมาณมากเสียหน่อยก็ว่าจ้างสถาปนิกมาออกแบบเป็นเฟอร์นิเจอร์ Built-in ที่เป็นมุมเข้าไปข้างใต้สำหรับใช้เป็นที่นั่งพักผ่อนหรือนอนเล่นใต้บันไดก็เก๋ไก๋ไปอีกแบบ

---

การนำพื้นที่ใต้บันไดเป็นส่วนเซอร์วิสของบ้าน

มักพบในบ้านที่เป็นลักษณะทาวน์เฮ้าส์หรือตึกแถวเสียส่วนใหญ่ เพราะโครงสร้างบ้านจะเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้าลึกลงไปในแนวยาว แต่ถ้าจะกล่าวไปที่นิยมกันจริงๆคือทำเป็นห้องน้ำ โดยจัดวางโถส้วมให้เข้าไปในช่วงบริเวณที่ท้องบันไดบริเวณตำแหน่งที่ลาดเอียงลงมา เพราะการใช้งานโถส้วมจะเป็นการนั่งทำธุระจึงไม่จำเป็นต้องใช้พื้นที่สูงมากนัก นอกจากจะนำมาทำเป็นห้องน้ำแล้วยังสามารถนำไปทำเป็นโซนซักล้าง ด้วยการตั้งเครื่องซักผ้า และเครื่องอบผ้า หรือบางบ้านอาจทำเป็น Pantry เล็กๆก็ได้ แต่อย่าลืมคำนึงถึงเรื่องการวางระบบท่อน้ำประปาและท่อน้ำทิ้งประกอบด้วย

---

การออกแบบ ‘บันไดบ้าน’ เพื่อความสวยงามและความปลอดภัยที่เหมาะสม

บันไดบ้าน คือส่วนหนึ่งของสถาปัตยกรรมภายในที่มีบทบาทสำคัญในการเชื่อมต่อชั้นของบ้าน หากคุณออกแบบและจัดการพื้นที่ของบันไดให้เหมาะสม มันก็จะช่วยสร้างความสะดวกสบายในการเคลื่อนไหวภายในบ้า และเพิ่มความเป็นระเบียบเรียบร้อยให้กับสถานที่ที่อยู่อาศัยได้

ซึ่งการออกแบบและการจัดการพื้นที่ของบันไดบ้านเกี่ยวข้องกับหลายปัจจัยสำคัญ เช่น การใช้พื้นที่ในการสร้างบันไดให้เป็นประโยชน์สูงสุด การเลือกวัสดุที่เหมาะสมและคงทนต่อการใช้งาน ความปลอดภัย และความสวยงาม อีกทั้งยังต้องพิจารณาเรื่องขนาดของบันได รูปแบบการตกแต่ง และส่วนประกอบอื่น ๆ เพื่อให้เข้ากับสไตล์บ้านที่คุณต้องการ วันนี้แอดมินจึงนำไอเดียแต่งบันไดสุดอินดี้เพื่อส้รางความแปลกใหม่ให้กับบ้านของคุณมาฝาก พร้อมยังมีหลักการออกแบบที่สำคัญอื่น ๆ เช่น การพิจารณาเรื่องการเดินขึ้น-ลงในมุมที่เหมาะสมและสวยงามอีกด้วย ซึ่งจะมีอะไรบ้างนั้นมาดูกันเลย

---

ไอเดียเพิ่มลูกเล่นให้กับบ้าน ด้วยแบบบันไดสุดอินดี้

บันไดเป็นส่วนสำคัญของบ้านที่คนในบ้านใช้เป็นทางเชื่อมต่อระหว่างชั้นและเป็นสิ่งที่บ่งบอกถึงเอกลักษณ์ความชอบของคนในบ้านได้ วันนี้แอดมินมีแบบบันไดสวย ๆ ที่มีฟังก์ชั่นการใช้งานที่ไม่เหมือนใครเพื่อปรับลุคให้บ้านดูสวยงามภายในมากขึ้นมาฝากกัน

1. บันไดวน

บันไดวนเป็นดีไซน์ที่ช่วยประหยัดพื้นที่ได้ดีที่สุด โดยใช้เสาเพียงต้นเดียวเป็นหลักยึดกับพื้นระหว่างชั้นหนึ่งและชั้นสอง และใช้วัสดุเพียง 3 ชนิด นอกจากนี้ยังสามารถนำพื้นที่ใต้บันไดมาใช้สอยทำประโยชน์อื่นได้อีกมากมายและมีราคาไม่สูงมากนักอีกด้วย

2. บันไดเคิฟ

โครงสร้างบันไดเป็นหัวใจหลักของสถาปัตยกรรมที่สวยงามและการเลือกวัสดุที่มีความโค้งมันจะให้ความรู้สึกพรีฟอร์ม ในการเลือกวัสดุในการประกอบบันไดที่ใช้ไม้แผ่นเดียวเป็นหลัก ซึ่งแสดงออกถึงความเรียบง่ายแต่ก็ยังคงความหรูหรา ส่วนช่องไฟเล็กตามขั้นบันไดสามารถมองทะลุออกไปได้ ทำให้การขึ้นลงมีความรู้สึกสบาย พร้อมกับเชื่อมต่อพื้นที่ชั้นหนึ่งและชั้นสองเข้าไว้ด้วยกันแบบลงตัว

3. บันไดพร้อมชั้นวางหนังสือ

โครงสร้างบันไดแบบใหม่นี้เป็นการผสมผสานระหว่างบันไดและตู้หนังสือเข้าด้วยกัน ซึ่งสามารถเก็บหนังสือได้ในแต่ละชั้น และยังประหยัดพื้นที่ใช้สอยในบ้านเพิ่มขึ้นได้อีกด้วย โดยโครงสร้างนี้ทำจากคอนกรีตเสริมเหล็กเป็นหลัก และมีช่องสำหรับใส่หนังสืออยู่ใต้บริเวณลูกนอนและด้านข้างบันได ทำให้สะดวกต่อการเรียงหนังสือและหยิบออกมาอ่านได้โดยไม่ต้องใช้บันไดปีนขึ้นไปหยิบหนังสือชั้นสูง ๆ

---

หลักการออกแบบบันไดบ้าน

การออกแบบบันไดในบ้านที่มีหลายชั้นต้องคำนึงถึงความสวยงาม ความปลอดภัย และความสะดวกสบายในการใช้งาน โดยควรมีพื้นที่กว้างขวางพอสำหรับผู้ใช้งาน ใช้วัสดุที่ทนทานและรับน้ำหนักได้ดี เช่น ไม้หรือเหล็ก และต้องมีการรักษาความปลอดภัยในการใช้งานโดยการติดตั้งมือจับและราวบันไดตามมาตรฐาน ที่สำคัญควรออกแบบบันไดบ้านและตกแต่งให้เป็นไปตามสไตล์ของบ้าน โดยตามหลักการนั้นมีวิธีตามมาตรฐานดังนี้

• ใช้จำนวนขั้นเลขคี่ : ตามหลักแล้วจำนวนขั้นบันไดบ้านควรเป็นเลขคี่ เช่น 13, 15 หรือ 17 ขั้น เพื่อป้องกันการสะดุดล้ม และเหมาะสำหรับสรีระในการขึ้นลงบันไดอีกด้วย
• ใช้ขนาดบันไดตามมาตรฐาน : การสร้างบันไดต้องมีการวัดลูกตั้งและลูกนอนให้เป็นไปตามมาตรฐาน โดยลูกตั้งควรอยู่ระหว่าง 20-22 เซนติเมตร และลูกนอนควรมีความสูงเกิน 28 เซนติเมตร ส่วนความกว้างควรมีอย่างน้อย 80 เซนติเมตร แต่ในการใช้งานจริงควรมีความกว้างอยู่ที่ 1.2-1.5 เมตร เพื่อป้องกันอุบัติเหตุและสะดวกต่อการเดินขึ้น-ลง
• การเลือกราวบันได : การใช้ราวบันไดเพื่อประคองตัวขณะขึ้น-ลงบันได ควรใช้ราวที่สูงจากพื้นบันได 80 เซนติเมตรขึ้นไป และมีขนาดพอดีมือ ไม่ลื่นมือ และติดตั้งอย่างแข็งแรง
• จุดพักบันได : จุดพักบันไดเป็นพื้นที่หรือจุดที่ออกแบบมาเพื่อให้ผู้ใช้บันไดได้หยุดพักผ่อนหรือสลับหายใจก่อนที่จะดำเนินการเดินต่อไป แต่ควรตั้งอยู่บริเวณที่มีพื้นที่ว่างหรือขนาดกว้างพอที่จะให้ผู้ใช้บันไดเข้าถึงได้สะดวกและมีความปลอดภัย
• วัสดุพื้นบันได : ในการเลือกวัสดุสำหรับพื้นบันไดควรคำนึงถึงคุณสมบัติและสไตล์การตกแต่ง เช่น ไม้ทนทานและสวยงาม เหล็กแข็งแรงและสามารถปรับแต่งได้ กระจกเพิ่มความสวยงามและความหรูหรา แต่ต้องเลือกวัสดุที่มีคุณภาพเพื่อความปลอดภัยและทนทานในการใช้งาน

---

ในชีวิตประจำวันของคนเรามีการก้าวขึ้นและก้าวลงบันไดในบ้านทุกวัน การออกแบบบันไดให้เหมาะสม ความสวยงาม และความปลอดภัยถือเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรละเลยเลย หากคุณให้ความสำคัญกับรายละเอียดทุกองค์ประกอบ คุณจะสามารถสร้างบันไดที่สวยงามและสร้างความปลอดภัยได้อย่างยอดเยี่ยมในบ้านของคุณเองได้ การออกแบบบันไดที่สวยงามไม่ได้หมายความว่าต้องฟูสูงสวยหรูหรา แต่คุณสามารถเลือกใช้วัสดุที่เหมาะสม มีการใช้พื้นที่ให้เกิดประโยชน์สูงสุดและสอดคล้องกับสไตล์ของบ้าน เช่น ไม้ โลหะ หรือแม้กระทั่งแก้ว เพื่อให้ความเป็นเอกลักษณ์ของบานและเพิ่มความเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมด้วย